Şanlıurfa’nın değerli kültür adamı ve araştırmacı yazar Fuat
Rastgeldi yıllarca Şanlıurfa hizmet ve diğer bazı gazetelerde yazılar yazdı.
Yaptığı tespitler hala daha geçerliliğini korumaktadır. Kendisi ile kütüphanesi
ve araştırma ofisi olarak kullandığı özel mekânında güzel bir sohbet ve söyleşi
gerçekleştirdik.
Sayın Fuat Rastgeldi ye çalışmalarına devam etmesini temenni
ediyor, sağlık huzur ve saadet diliyoruz.
Hacer Subaşı: Fuat
bey eğitim hayatınızı anlatır mısınız?
Fuat Rastgeldi: 1948
yılında Urfa'da doğdum, vatan ilkokulu, erkek sanat enstitüsünden sonra
İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi‘ne kaydoldum. Daha sonra yatay geçişle
Elazığ Devlet Mimar Mühendisliğine geçerek eğitimimi orada tamamladım ve mezun
oldum. Okul hayatı sonrası özel sektörde 10 sene müteahhitlik yaptım.
33 yıl Kamu kurumlarında görev sonra emekli oldum. Halen Urfa üzerine araştırarak kültürel çalışmalar yapıyorum. Hobi olarak da resim şiire merakım vardır.
Hacer Subaşı: Sayın Fuat Rastgeldi Urfa’yı çok mu seviyorsunuz? Urfa'nın kültür ve tarihi ile neden bu kadar ilgileniyorsunuz?
Fuat Rastgeldi: Benim Urfa’yı sevmemin nedeni anne ve
tarafımın da Urfalı oluşudur. Urfa’da
geçmişi olan Köklü bir aileden geliyoruz. Ayrıca Urfa kurtuluşunda ailemizden
şehit ve gaziler vardır. Amcam şehit babam ise gazi olmuştur. İstiklal
savaşında dedelerim çarpışmış ve savaşmıştır. Urfa Kurtuluşun da bütün
akrabalarım mücadele vermiştir. Biz çocukken babam İstiklal savaşı ile ilgili
hatıralarını hep anlatırdı.
Bizim için Urfa kendi malımız, kendi evimiz evladımız diye
biliyoruz ve Urfalıca konuşmayı seviyoruz, Urfa’yı koruyoruz Urfa'ya gelen bir
zarar da hemen tepki gösteriyoruz. Şanlıurfa’ya yıllardır mülteci ve yabancılar
geliyor. Onlar iyi organize edilmez ise Urfa’yı tahrip ediyorlar. Urfa’yı korumuyorlar,
dolayısıyla eski Urfa tahrip oluyor. Yöneticilerden talebimiz Urfa’yı tahrip
ettirmeden onları iskân ettirmeleridir.
Hacer Subaşı: Fuat
bey Urfa şu anda istenilen yerde mi?
Fuat Rastgeldi: maalesef
istediğimiz yeri değil, Türkiye'de 81 vilayet arasında baktığımız zaman en üst
notalarda olması gerekirken Şanlıurfa,
maalesef en altlarda. Diğer illerle karşılaştırdığımız zaman milli
Eğitim’de 81 il içerisinde en son 79 larda geliyor.
Alan bakımından Şanlıurfa Türkiye'nin 7. Büyük şehridir.
Nüfus bakımından 9. Büyük şehridir. Fakat ekonomi kültür ve
şehirleşme ve tanıtıma baktığımız zaman diğer üst sıralardaki aynı yerimiz
muhafaza edemiyoruz. Komşu ilimiz Gaziantep ise muhafaza ediyor.
Hacer Subaşı: Fuat
bey Şanlıurfa'nın bu kadar güçlü potansiyeli ve değerleri olmasına rağmen geri
kalmasının nedenleri nelerdir?
Fuat Rastgeldi: Kültüre önem veremedik, iyi öğrenci
yetiştiremedik, bilgin yetiştiremedik,
Urfa'nın yerlileri Urfa’yı terk edip büyük şehirlere göç etti.
1960 yılından sonra Şanlıurfa’ya kırsaldan gelen göç Urfa’nın kültürünü aşağıya doğru çekti. İyi bürokratlarımız iyi bürokrat seçemiyoruz, iyi belediye Başkanı seçemiyoruz, seçilen ise bencil ve bireysel davranıyor. Takım oyununu gerçekleştiremiyoruz, cahil bir toplum olarak devam ediyoruz, bu nedenlerden dolayı maalesef Urfa kültürü hep geriye düştü.
Hacer Subaşı: Fuat
bey Şanlıurfa tarihi ve kültürel değerleri yönünden çok zengin, bunlar ne durumda? Ve yeteri kadar istifade
ediyor muyuz?
Fuat Rastgeldi: Şimdi
ben şöyle düşünüyorum, Allah bu Urfa’yı çok seviyor da veriyor da veriyor.
Fakat biz Urfalılar bunun kıymetini bilmiyoruz. Tarihe baktığımız zaman Urfa
dünyanın en tarihi ve değerli olan Mezopotamya da yer almaktadır.
Bir balıklı gölü var ki çok değerli bir hazinedir ve çok
değerli bir gelir kaynağıdır. Urfalılar bunu kullanmıyor yeteri kadar istifade
edemiyor, diğer tarihi yerlerimizin saymakla bitiremeyiz. Harran, Şuayip şehri,
Soğmatar, Birecik, Halfeti, Eyüp nebi, Hz. İbrahim doğduğu makam Göbeklitepe,
Fırat, Atatürk Barajı ve daha saymakla bitiremeyeceğimiz birçok yer. Allah bunun yanı sıra Fırat gibi bir akarsuyu
bize vermiş. Fırat'ın suyu da Urfa'ya
gelince çok büyük bir nimet olarak ortaya çıktı. Fırat’ın büyüklüğü
tartışılamaz. Fakat Urfalılar bunun farkında değiliz. Allah bir de son yıllarda
tuttu Göbeklitepe'yi verdi bu Göbeklitepe ki dünyada tek olan bir yer 12.500
yıllık bir tarihe sahip Dünyada 2. Bir Göbeklitepe yok. Göbeklitepe dünyanın
arkeoloji tarihini değiştirdi.
Urfalıların Göbeklitepe den çok istifade etmesi gerekir 2019 yılı
Cumhurbaşkanımız tarafından Göbeklitepe yılı ilan edildi. Göbeklitepe
kalıntılarının üzerine çatı yaparak koruma altına aldık. Bir an önce
Göbeklitepe’nin tanıtımının yapılması lazım. Cumhurbaşkanımızın bir an evvel
gelip Göbeklitepe tanıtımını Şanlıurfa’dan başlatması lazım. Sosyal donatı ve
altyapıları yeteri kadar kullanışlı şekilde yapmamız lazım. Yemek sunumlarımızı
Urfa’nın kültürüne uygun şekilde yapıp sunmamız lazım, turistleri memnun
etmemiz lazım.
Hacer Subaşı: Fuat
bey sizin ayrıca Şanlıurfa'nın yemek mutfak ve gastronomi kültürü ile ilgili de
bilgi ve deneyimleriniz var. Gazetede köşe yazıları yazıyorsunuz Bu konulardan
biraz bahseder misiniz?
Fuat Rastgeldi: biraz
evvel dediğim gibi, Urfa'ya Allah vermiş de vermiş. Urfa’da olan yemek kültürü
dünyanın hiçbir yerinde yok. Urfa’da olan koku ve lezzeti kimse veremiyor. Urfa
Sadeyağını korumamız gerekiyor. Şanlıurfa Sadeyağını bozarak piyasaya
sürüyoruz. Gaziantep bugün bütün baklavasını Urfa Sadeyağıyla yapıyor.
Fıstık da bizde yetişiyor fakat ismi Antep fıstığı diye
geçiyor. Sade yağlı ve fıstıklı baklavanın Sade yağıda Fıstığı da Urfa’da
yetişiyor.
Fıstığın en lezzetli olduğu devirde en lezzetli kısmı yeni
oluşurken firik zamanında hem yeşil hem lezzetlidir diye bu dönemde firik iken
baklavada kullanılması gereklidir.
Hacer Subaşı: Fuat
bey Urfa’nın gelecekteki yeri neresidir?
Fuat Rastgeldi: Urfa'nın
geleceği için tabii biz elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Urfa'nın
kültürünü yükseltecek ol tahsilli insanlar yetiştirmemiz lazım. Bilinçli
idarecilerin iş başına getirmemiz lazım. Şanlıurfa Valisi, belediye başkanları
ve idarecileriyle Urfa’nın kültürüne önem vermesi gerekir.
Suriyelilerin gelmesi nedeni ile Urfa'nın kültüreli aşağıya
çekildi. Urfa'ya bunların vereceği zararı tahmin edebiliyorum onun için bunu da
söylemek zorundayım. Valiliğin ve belediyenin Suriyelilerin Urfa’ya adaptasyonu
için bunlara kurs ve seminer vermesi gerekiyor. Adaptasyon kursları verilirse
bölge kültürüne zararları az olur diye düşünüyorum.
Hacer Subaşı: Fuat
bey sizin değerli bir kütüphaneniz olduğunu ve bu kütüphaneden de yazarların,
şairlerin, araştırmacıların zaman zaman sizden istifade ettiklerini biliyoruz
bu konuda neler diyeceksiniz.
Fuat Rastgeldi: Şanlıurfa
hakkında ne bilgi olursa olsun toparlarım. Bunun yanı sıra Urfa kitaplarını da
toplarım. Bu topladığım kitaplar aşağı yukarı 3 bine yakın oldu. Bende Urfa ile
ilgili her türlü hatıra, yazı ve belge var. Urfalı Babe hakkında bir arkadaş
kitap çıkaracakmış geldi benden bilgi istedi, bende Urfalı Babe hakkında
bilgileri toplamıştım.
Urfalı Babe bi tarihte Mersin’e gitmiş avukat Adil
Rasgeldi’nin yanında hasta diye bir süre kalmış.
Adil bey ona hem bakmış hem tedavi etmiş ve Mersin’de çıkardığı gazetede bir sütun açarak o sütunda Urfalı Babe nin 85 makalesini toparlamış. Bende Urfalı Babe’nin bu 85 makalesinin fotokopisini aldım toparladım. Ayrıca Urfalı Babe’nin ailesi ve geçmişi hakkında da bilgi topladım. Topladığım bu bilgileri Urfalı Babe’yi kitaplaştırmak isteyen kişiye verdim. Ve çok memnun oldu. Ayrıca Urfa’da çıkan gazetelerde benim birçok makalem var. İsteyen araştırmacı arkadaşlara verebilirim.
Hacer Subaşı: Fuat
bey güzel bilgiler aldık sizden, bu bilgilerinize dayanarak son bir soru
getirelim şu anda bu röportajın yapıldığı yer Uluslararası Yazarlar,
Sanatçılar, Araştırmacı Gazeteciler Derneğidir. Sanıyorum sizde bu derneğin
üyesisiniz. Bu dernekle ilgili de görüşlerinizi alalım?
Fuat Rastgeldi: Evet
bende UYSAD’a üyeyim. Urfa’da UYSAD’ın yaptığı hizmetler anlamında Bir Sivil
Toplum Örgütü boşluğu vardı. UYSAD’ın kurulması ile bu boşluk kapandı. UYSAD’ın birçok yerde faydasını görüyoruz.
UYSAD’ı birkaç kişi yüklenmiş götürüyorlar. Urfalıların
UYSAD’a sahip çıkması lazım ve destek vermeleri gerekir diye düşünüyorum.
Hacer Subaşı: Fuat bey verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ediyoruz çalışmalarınıza kaldığınız yerden durmaksızın devam etmenizi temenni ediyoruz.
Fuat RASTGELDIrnAağabey gerçekten Iyi bir Urfa sevdalısı.ayrıca Urfa nın geçmiş dönemlere a*** tarihi ve kültürel geçmişine Vakıf. ayrıca Urfa musiki kültünede hizmetleri olan bir ağabeyimiz bu vesile ile kendilerine Sağlık Sıhhat ve afiyet diliyorum.